یادی از راوی شکرسخن ادبیات عامه و سخنوری؛ استاد محمدجعفر محجوب
محمدجعفر محجوب (۲۷بهمن ۱۳۷۴-۱۳۰۳)۲۷ سال پیش در چنین روزی دانشسرای عالی یکی از گنجینههای فرهنگ و ادب خویش را از دست داد. ۲۷ بهمن ۱۳۷۴استاد محمدجعفر محجوب در سن هفتاد و یک سالگی در آمریکا درگذشت و جامعه فرهنگ دوستان و مشتاقان ادب فارسی را از آنهمه شعر که از برداشت و نکته سنجیها و شوخ طبعیها و شیرین سخنیهایش برای همیشه محروم ساخت. استاد محجوب در سالهای ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۶ در دانشسرای عالی استاد ادبیات فارسی بود و دانشجویان دهه ۵۰ این دانشگاه بختشان بلند بود که استادی چون محجوب با آن لهجه شیرین تهرانی و به روانی برایشان از شاهنامه و بوستان و گلستان میگفت.
در سال ۱۳۰۳ خورشیدی در شهر تهران به دنیا آمد و پس از گرفتن دیپلم در سال ۱۳۲۲ از دبیرستان البرز تهران در مجلس شورای ملی استخدام گردید. در همان سالها در رشته علوم سیاسی در دانشگاه تهران به تحصیل پرداخت. پس از اتمام تحصیل در رشته علوم سیاسی به تحصیل در ادبیات فارسی مشغول شد و در سال ۱۳۳۳ کارشناسی خود را دریافت کرد. در سال ۱۳۴۲ نیز به کسب درجه دکتری در رشته زبان فارسی نائل آمد و در همان سال از وزارت فرهنگ به دانشسرای عالی منتقل شد. در سال ۱۳۵۰ و ۱۳۵۱ به عنوان استاد مهمان به دانشگاه آکسفورد انگلستان رفت. در سال ۱۳۵۳ دکتر محجوب مدتی رایزن فرهنگی سفارت ایران در پاکستان بوده است. او به مدت بسیار عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود و چندین سال در دانشگاه استراسبورگ فرانسه تدریس نمود. از سال ۱۳۲۷ با مجلات سخن، یغما، راهنمای کتاب و هنر و مردم همکاری ادبی داشت. یکی از حوزههای مورد علاقه دکتر محجوب ادبیات عامه ایرانیان از دیرباز بوده است. تصحیح دیوان ایرج میرزا و کلیات عبید زاکانی از آثار شاخص و مشهور او نزد جامعه ایران است. برخی از آثار تألیفی وی عبارت است از:
- سبک خراسانی در شعر فارسی: بررسی مختصات سبکی شعر فارسی از آغاز ظهور تا پایان قرن پنجم هجری که رساله دکتری ایشان است اولین بار در انتشارات دانشسرای عالی به چاپ رسید و شایسته است تا این اثر مهم بار دیگر در انتشارات دانشگاه تجدید چاپ شود.
-درباره کلیله و دمنه: تاریخچه، ترجمهها، و دو باب ترجمه نشده از کلیله و دمنه، تحقیق در احوال و آثار و افکار و اشعار ایرج میرزا و خاندان و نیاکان او ، ادبیات عامیانه ایران: مجموعه مقالات درباره افسانهها و آداب و رسوم مردم ایران ، آفرین فردوسی و بسیاری از مقالات و کتابهای دیگر.
یادش گرامی باد این راوی شکرسخن.
پانوشت:
برای آشنایی بیشتر با استاد محمدجعفر محجوب میتوانید به این لینکها مراجعه کنید.
- زندگی نامه و نقل دوستان و استادان ادبیات درباره ایشان
- شرح و تفسیر شاهنامه فردوسی با صدای استاد محجوب:
- آفرین فردوسی، شرح این کتاب را از اینجا بشنوید:
۲۶ بهمن سالروز انتصاب دکتر احمد هوشنگ شریفی به ریاست دانشسرای عالی
احمد هوشنگ شریفی در سال ۱۳۰۴ در تهران از خانواده ای اهل کتابت و معرفت به دنیا آمد. پدرش زین العابدین شریفی قزوینی خوشنویس برجسته دوره قاجار معروف به صدرالکتّاب و ملک الخطاطین بود. و از شاگردان محمد رضا کلهر و عمادالکتاب بود. زینالعابدین شریفی مردی دیندار و در لباس روحانیت بود و چون پایبند به لباس خود بوده در سال ۱۳۲۰ شمسی بر اثر سختگیریهائی که در تهران در این زمینه میشد به خراسان مهاجرت و در آنجا خطاطی را حرفه خود ساخت و زندگی خود را از حقالکتابه مختصر که عایدش میشد میگذراند.
برادرش نیز ( جواد شریفی) از خوشنویسان معروف دوره پهلوی است که دیوانهای بسیاری چون رباعیات خیام و غزلیات شمس تبریزی و شاهنامه فردوسی به هنر دستانش کتابت شد. احمد هوشنگ شریفی در چنین خانوادهای چشم گشود. و پس از اتمام تحصیلات دبیرستان در تهران به اروپا رفت و در دانشگاه استراسبورگ فرانسه در رشته حقوق تحصیل نمود. سپس در همان دانشگاه در مقطع ارشد حقوق ادامه تحصیل داد و پس از آن مدرک دکترای اقتصاد خود را دریافت نمود. بعد از بازگشت به ایران در وزارت فرهنگ به استخدام درآمد و سالها معلم بود تا اینکه در دانشگاه تهران به عنوان استادیار به تدریس مشغول شد و در تاریخ ۲۶ بهمن سال ۱۳۴۶ از طرف وزیر آموزش عالی به ریاست دانشسرای عالی رسید. وی سمتهای گوناگونی داشت و در دورهای معاون وزیر آموزش و پرورش شد. دکتر احمد هوشنگ شریفی از شهریور ۱۳۵۲ تا اردیبهشت ۱۳۵۳ به عنوان رئیس دانشگاه ملی (شهید بهشتی) کار میکرد. وی کمتر از هشت ماه در این پست باقی ماند.
اندکی بعد در کابینه هویدا پس از خانم فرخ رو پارسا به وزارت آموزش و پرورش منصوب شد. از آبان ماه ۱۳۵۵ تا شهریور ماه ۱۳۵۶ نیز رئیس دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تهران بود. دکتر احمد هوشنگ شریفی در سال ۱۳۵۶ نماینده ایران در سازمان یونسکو گردید و پس از انقلاب اسلامی به پاریس نقل مکان نمود و برای همیشه در آنجا ماند.
از خصوصیات بارز ایشان در زمان تصدی ریاست دانشسرای عالی می توان به اخلاق نیکوی ایشان با دانشجویان و همکارانش اشاره کرد ( نقل از محمد استعلامی، شکوه نوابی نژاد، زنده یاد احمد صافی و ...). بهگونه ای که در جامعه دانشگاهی آن زمان به سیدخندان شهره بودند ( نقل از زنده یاد محمدرضا باطنی). از مهمترین دستاوردهای ایشان در ۶ سال ریاستاش بر دانشسرای عالی میتوان تشکیل هیات امنای دانشگاه به ریاست مجید رهنما -اولین وزیر آموزش عالی- اشاره کرد. همچنین ساخت باشگاه دانشگاه و ساختمان جغرافیا در پردیس تهران با پیگیری و تامین بودجه مورد نیاز از سازمانهای ذی ربط آن زمان در اسفند ۱۳۵۰ و در زمان ریاست ایشان آغاز شد. از دیگر اقدامات مهم وی در این دانشگاه میتوان به بازپسگیری زمینهای حصارک از مدرسه شهربانی برای تاسیس و توسعه سازمان دانشسرای عالی اشاره کرد که از مهمترین یادگارهای دکتر شریفی برای امروز دانشگاه است. یادش گرامی باد.
- موزه دانشگاه خواهشمند است چنانچه دوستان یا همکاران دکتر شریفی اطلاعات کاملتری از ایشان دارند در اختیار ما قرار دهند.
یادی از شهدای دانشجو
۳۷ سال پیش در چنین روزی طهماسب شیخ حسنی دانشجوی رشته فیزیک دانشگاه تربیت معلم در جبهه نبرد حق علیه باطل شهید شد. وی در تاریخ ۱ تیر سال ۱۳۳۵ خورشیدی در شهر تهران متولد گردید و اصالتاً اهل شهرستان آبیک در استان قزوین بود. دوران خدمت سربازی را در شهر سنندج گذراند. پس از گذراندن دوران سربازی در سال ۱۳۵۹ ازدواج نمود و دو فرزند به نامهای آزاده و محمد حاصل این ازدواج بود. در نخستین سالهای دفاع مقدس در عملیات فتحالمبین شرکت کرد و دست چپ او به شدت مجروح گردید. وی به عنوان دانشجوی رشته دبیری فیزیک در مقطع کاردانی در سال ۱۳۶۳ به دانشگاه تربیت معلم وارد شد ولی بیشتر دوران دانشجویی در جبهه بود. طهماسب با وجود متأهلی و مشکلات مالی و دانشجویی همیشه به مسأله دفاع از کشور توجه داشت و در نهایت وی در تاریخ ۲۵ بهمن ماه سال ۱۳۶۴ خورشیدی در منطقه فاو پس از مقاومت فراوان در برابر نیروهای دشمن بر اثر اصابت ترکش به شهادت رسید. آرامگاه وی در گلزار شهدای شهر آبیک قزوین قرار دارد.یادی از شهدای دانشجو
۴۱ سال پیش در چنین روزی شهید کاظم دهستانی زارچ به شهادت رسید. شهید کاظم دهستانی زارچ در تاریخ ۸ خرداد ماه ۱۳۳۷ در شهر یزد دیده به جهان گشود. وی پنجمین فرزند خانواده پرجمعیت دهستانی بود. کاظم اصالتاً اهل روستای زیبای زارچ در استان یزد بود و بیشتر اوقات برای شرکت در مراسم مذهبی و آیینی به روستای خود میرفت. دوران دبیرستان را در دبیرستان ایرانشهر یزد که از بهترین مراکز آموزشی آن زمان یزد بود سپری کرد. پس از گرفتن دیپلم در سال ۱۳۵۶ یعنی یکسال پیش از انقلاب به عنوان دانشجوی رشته پرستاری در مقطع کارشناسی به مدرسه عالی طرفه (دانشگاه شهید بهشتی) وارد شد و از فعالان دانشجویی در زمان حضور در دانشگاه بود. پس از آغاز تحصیل خود در آنجا به عنوان بهیار به بهداری دانشگاه تربیت معلم منتقل گردید. سالهای حضور او در تربیت معلم با ایام انقلاب اسلامی و آغاز دوران دفاع مقدس همراه بود. در همان دوران در مناطق محروم کشور مانند بلوچستان و بندر جاسک به خدمترسانی به مردم محروم پرداخت. در دوران حضور در جبهه به عنوان مسؤول پست امداد و نجات سودانیه، در جبهه سوسنگرد به خدمترسانی به رزمندگان مشغول بود و در نهایت این انسان بزرگوار در تاریخ ۲۲ بهمن ماه سال ۱۳۶۰ در تنگه چزابه بر اثر اصابت ترکش خمپاره به سر و پایش به درجه والای شهادت نائل آمد.
۱۷ بهمن ماه: سالروز درگذشت کسی که شیفته زمین بود
دکتر عبدالکریم قریب در سال ۱۲۹۱ خورشیدی در تهران بهدنیا آمد. پدر و مادر او از شخصیتهای اداری و دیوانی دولت قاجار بودند. او پس از مدتی به گَرَکان از توابع آشتیان مهاجرت کرد و دروس ادبی و عربی و علوم مقدماتی در همانجا فرا گرفت. وی در سال ۱۳۱۴ گواهی دیپلم متوسطه خود را از دبیرستان علمیه تهران دریافت نمود. پس از تحصیل در رشته ریاضی تصمیم گرفت که وارد رشته علوم طبیعی شود و از آن به بعد به رشته زمینشناسی علاقه پیدا کرد. در آن دوران دانشسرای عالی و دانشکده علوم دانشگاه تهران به صورت مشترک دانشجو میپذیرفت. یکی از تألیفات برجسته ایشان بلورشناسی کانیهای جزیره هرمز بوده است. پس از ۱۵ سال خدمت در دانشسرای عالی به دلیل تألیفات ایشان به درجه دکترا نائل آمدند و در سال ۱۳۳۳ دانشیار رشته زمین شناسی دانشسرای عالی شدند و همچنین در دهه ۱۳۴۰ در زمان ریاست دکتر علی اکبر بینا معاون دانشسرا و از هیأت امنای دانشگاه بودهاند. دکتر قریب در سال ۱۳۴۸ خورشیدی بنا بر درخواست خودشان با سمت استادی بازنشسته شدند. یکی از خدمات دکتر قریب در حوزه آموزش عالی ایران تأسیس دانشسرای عالی اراک در سال ۱۳۴۹ بوده است. ایشان در ۱۷ بهمن سال ۱۳۸۱ بر اثر کهولت سن از دنیا رفتند و شهر آشتیان مدفن همیشگی ایشان گشت. لازم به ذکر است خانواده این استاد فقید تعدادی از عکسها، کتاب و دستنوشتههای ایشان را به موزه دانشگاه هدیه دادهاند.
یادشان گرامی
افراد حاضر در عکس از سمت چپ: محمد جواد مشکور، ؟ ، علی اکبر بینا (رییس وقت دانشسرای عالی)، عبدالکریم قریب، ؟ ، محسن علوینژاد
- خواهشمند است در صورت شناسایی نفر دوم از چپ و نفر دوم از راست در قسمت نظرات مارا یاری فرمایید.
۱۵بهمن سالروز انتخاب دکتر شکوه نوابی نژاد به عنوان چهره ماندگار رشته روانشناسی
دکتر شکوه نوابی نژاد در سال ۱۳۱۵ در تهران به دنیا آمده و در دبیرستان آرام تهران به تحصیل پرداخته است. وی در سال ۱۳۳۹ در مقطع کارشناسی رشته زبان و ادبیات انگلیسی در دانشسرای عالی دانشآموخته شده و در سال ۱۳۴۶ نیز از دانشگاه آمریکایی بیروت که از بهترین دانشگاههای خاورمیانه بوده در رشته راهنمایی و مشاوره دانشآموخته شدهاست. دکتر نوابی نژاد از دهه ۱۳۴۰ به تدریس در دانشسرای عالی پرداخته است. در تاریخ ۱۵ بهمن ماه سال ۱۳۸۵ ایشان به دلیل سابقه طولانی در امر تدریس و تألیف آثار ارزشمند در حوزه روانشناسی و مشاوره و علوم تربیتی به عنوان چهره ماندگار کشور ایران انتخاب شدند. موزه دانشگاه در تاریخ سه شنبه ۱۸ بهمن ۱۴۰۱ گفتگویی درباره دستاوردهای علمی ایشان خواهد داشت.دکتر عزیزالله حبیبی: ما اکنون امکانات دو موزه دانشگاهی را دارا هستیم
در تاریخ دوشنبه سوم بهمن ۱۴۰۱ در آیین تکریم و معرفی ریاست دانشگاه خوارزمی، جناب آقای دکتر عزیزالله حبیبی ریاست پیشین دانشگاه اظهار داشتند که: «در دوران من موزه آموزش عالی و مفاخر دانشگاه راهاندازی شد و ما اکنون امکانات ۲ موزه را دارا هستیم که با کمک وزارت علوم میتوانیم فاز یک آن را راهاندازی کنیم. در واقع این موزه شامل وسایلی است که بخشی از تاریخ آموزش را با خود روایت میکند و قدمت برخی وسایل به ۶۰ تا ۷۰ سال گذشته باز میگردد.» بخشی از سخنان جناب آقای دکتر حبیبی در مراسم نکوداشت ایشان به مسائل موزه دانشگاه خوارزمی اختصاص داشت و این خود حاکی از اهمیت این مجموعه فرهنگی-تاریخی-آموزشی است.